Οδηγείς. Κοιτάς μπροστά, αλλάζεις ταχύτητα. Φανάρι, φρένο. Απλώνεις το χέρι, πιάνεις το κινητό σου. Ανοίγει το φανάρι, ξεκινάς, εξακολουθείς να έχεις το χέρι - και το βλέμμα- στο κινητό σου. Όχι μόνο εσύ. Όλοι μας, σχεδόν, όπως καταγράφουν όλων των ειδών οι έρευνες τα τελευταία χρόνια.
Κάποιοι το κοιτάμε στιγμιαία. Άλλοι διαβάζουμε ή στέλνουμε sms ενώ οδηγούμε. Οι περισσότεροι θα μιλήσουμε και στο τηλέφωνο, με ή χωρίς bluetooth. Κάποιοι σκρολάρουμε στα social ή και βλέπουμε βίντεο - for the love of god 😶.
Κι ενώ όταν οδηγούμε τα κάνουμε όλα αυτά, ταυτόχρονα αναγνωρίζουμε την απόσπαση προσοχής στην οδήγηση- και ειδικά το κινητό- ως μία από τις κύριες αιτίες τροχαίων δυστυχημάτων. Τι να πεις.
Distracted driving: Τι λένε οι αριθμοί
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Wakefield Research, το distracted driving, η απόσπαση προσοχής στην οδήγηση, είναι κάθε χρόνο η αιτία για 2,5 εκατ. τρακαρίσματα και χιλιάδες θανάτους παγκοσμίως - και θα μπορούσαμε προφανώς αυτά να τα είχαμε αποφύγει.
Το αμερικανικό carsurance που συγκρίνει ασφάλειες αυτοκινήτου εκτιμά πως καθημερινά 1.000 άνθρωποι τραυματίζονται σε τροχαία από την ίδια αιτία. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στις ΗΠΑ υπολογίζουν πως η απόσπαση προσοχής στην οδήγηση σκοτώνει 8 ανθρώπους κάθε μέρα. Αν ο οδηγός δεν προσέχει τον δρόμο, αρκούν τρία δευτερόλεπτα για να τρακάρει (κράτησέ το αυτό και για παρακάτω, όταν έρθουμε στα δικά μας). Γενικά, το να προσπαθήσεις να πιάσεις κάποιο αντικείμενο ενώ οδηγείς αυξάνει οκτώ φορές την πιθανότητα να τρακάρεις, ενώ με το να στέλνεις μηνύματα οδηγώντας είναι έξι φορές πιθανότερο να τρακάρεις σε σχέση με το να οδηγείς έχοντας πιει.
Οδήγηση και κινητό: Το ένα χέρι στο τιμόνι το άλλο στο τηλέφωνο
Επιστρέφουμε στην έρευνα της Wakefield Research. Τα αποτελέσματα σε 1.500 οδηγούς επαγγελματικών οχημάτων σε επτά χώρες (η Ελλάδα δεν ήταν ανάμεσά τους) έδειξαν πως το 76% την ώρα που οδηγεί ασχολείται με το κινητό του είτε για κλήσεις είτε για μηνύματα είτε για να μπει στα social media. Οι άλλοι δύο παράγοντες απόσπασης της προσοχής που συνθέτουν το top 5 είναι το κάπνισμα και το φαγητό.
Το 79% παραδέχεται πως παραλίγο να τρακάρει λόγω της ενασχόλησής του αυτής ενώ το 93% έχει προσωπική εμπειρία των συνεπειών του distracted driving έχοντας πάθει από ζημιές στο όχημα μέχρι τραυματισμούς κι από πρόστιμα μέχρι απώλεια της άδειας οδήγησης.
Ελλάδα: Κινητό στην οδήγηση και βροχή οι κλήσεις
Παρόμοια εικόνα αποτυπώνουν τα πιο πρόσφατα στοιχεία της αστυνομίας. Εξετάζοντας μόνο την Αττική και μόνο το τελευταίο 6μηνο, η χρήση κινητού στην οδήγηση είναι σταθερά μέσα στις πρώτες αιτίες κλήσεων στους οδηγούς.
Τον Απρίλιο καταγράφηκαν 402 τέτοιες παραβάσεις (3η αιτία στη σειρά η χρήση κινητού μετά το αλκοόλ και το όριο ταχύτητας). Τον Μάρτιο 488 (4η αιτία, μπήκε σφήνα η μη χρήση ζώνης), τον Φεβρουάριο 509 (πάλι 2η πίσω από τη ζώνη), τον Ιανουάριο 397 (4η πίσω από ταχύτητα, κράνος, ζώνη). Και το τελευταίο δίμηνο το 2024 είχε κλείσει στο ίδιο μοτίβο: 315 παραβάσεις τον Δεκέμβριο (5η αιτία πίσω από μη χρήση ζώνης, μη χρήση κράνους, παραβίαση κόκκινου και υπερβολική ταχύτητα) και 494 τον Νοέμβριο (πάλι 5η μετά το κράνος, την ταχύτητα, τη ζώνη και το αλκοόλ).
Όχι ότι πέσαμε από τα σύννεφα. Το Βαρόμετρο του 2024 είχε καταγράψει την πρωτιά μας στη χρήση κινητού ανάμεσα στις 11 χώρες όπου έγινε η έρευνα. Πάνω από 8 στους 10 Έλληνες οδηγούς (81%) παραδέχονταν πως χρησιμοποιούν το κινητό τους ή το gps τους ενώ οδηγούν. Ποσοστό 72% παραδέχθηκε επίσης πως μιλάει στο τηλέφωνο ενώ οδηγεί. Το 55% μιλάει μεν στο τηλέφωνο αλλά με bluetooth, το 47% ρυθμίζει το gps του ενώ οδηγεί ενώ ποσοστό 12% λέει πως την ώρα που οδηγεί χρησιμοποιεί το κινητό του για να δει ταινία ή βίντεο. Μα ταινία, βρε παιδιά; ΤΑΙΝΙΑ; 🫢
Συμπληρωματικά προς την ενασχόληση με το κινητό, σε ποσοστό 79% παίρνουμε το βλέμμα μας από τον δρόμο για περισσότερα από δύο δευτερόλεπτα. Εχμ, ας πούμε εδώ πως πρακτικά, με 50 χιλιόμετρα την ώρα αν πηγαίνεις, σε αυτά τα 3 δευτερόλεπτα θα διανύσεις περίπου 40 μέτρα χωρίς να κοιτάς μπροστά σου. Κάντο με τα πόδια και θα καταλάβεις πόσα πράγματα μπορούν να πάνε λάθος στο διάστημα αυτό. Ή υπολόγισε πόσα μέτρα διανύεις χωρίς να κοιτάς τον δρόμο με τη μέση ταχύτητα που οδηγείς συνήθως - και, μεταξύ μας, δεν είναι τα 50 χλμ.
Απόσπαση προσοχής στην οδήγηση: Όλοι συμφωνούμε για τον κίνδυνο
Η έλλειψη προσοχής - βλέπε κινητό ή άλλη απόσπαση - αναγνωρίζεται συνολικά ως σημαντικότερη αιτία δυστυχημάτων στον δρόμο από το 51% των οδηγών. Δεύτερη είναι η οδήγηση υπό την επήρεια - DUI- σε ποσοστό 50%. Ακολουθεί η υπερβολική ταχύτητα με 46% και η κούραση ή υπνηλία του οδηγού με 6%.
Στην Ελλάδα, βγάζουμε πρώτη την υπερβολική ταχύτητα ως αιτία δυστυχημάτων (59%), την απόσπαση προσοχής στην οδήγηση δεύτερη (53%), την οδήγηση υπό την επήρεια τρίτη (42%) και την κούραση/ υπνηλία τέταρτη με 3%.
Distracted driving: Ο νόμος Paul Miller και μια αμφιλεγόμενη πρακτική
Η απόσπαση προσοχής στην οδήγηση είναι πλέον τόσο έντονη και εκτεταμένη, που οι αρχές λαμβάνουν μέτρα.
Στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ αρχίζει σε λίγες μέρες να εφαρμόζεται νέος νόμος που δεν επιτρέπει στους οδηγούς να κρατούν κινητό ή άλλη συσκευή ενώ οδηγούν σε αυτοκινητόδρομο. Κάτι σαν την εθνική οδό σκέψου. Δεν επιτρέπεται να πιάνουν κινητό ή άλλες συσκευές ούτε όταν είναι σταματημένοι στην κίνηση ή σε κόκκινο φανάρι (τα hands free επιτρέπονται).
Ο νόμος έχει γίνει γνωστός ως νόμος Paul Miller, παίρνοντας το όνομα του 21χρονου που σκοτώθηκε σε τροχαίο το 2010 από οδηγό νταλίκας που δεν είχε την προσοχή του στον δρόμο. Μόνο το 2023 και μόνο στη συγκεκριμένη πολιτεία έγιναν 11.262 τροχαία που οφείλονταν στην απόσπαση προσοχής στην οδήγηση.
Τον πρώτο χρόνο οι αρχές θα περιορίζονται σε γραπτές συστάσεις, όμως από τον Ιούνιο του 2026 θα επιβάλλεται πρόστιμο 50 δολαρίων συν δικαστικά έξοδα και άλλα κόστη. Κι αν ένας οδηγός καταδικαστεί για ανθρωποκτονία επειδή οδηγούσε κρατώντας το κινητό του, μπορεί να τιμωρηθεί με έως πέντε επιπλέον χρόνια φυλακής. Μην ρωτήσεις τι ισχύει για τα sms την ώρα της οδήγησης, έχουν απαγορευτεί από το 2012.
Στον Καναδά, πάλι, η αστυνομία της πόλης Kingston υιοθέτησε μια πρακτική που έχει προκαλέσει αντιδράσεις με διακύβευμα τον σεβασμό των δικαιωμάτων των πολιτών. Αποφάσισε να χρησιμοποιήσει drone πάνω από τρεις μεγάλες οδικές διασταυρώσεις και να τσακώσει ηλεκτρονικά όσους οδηγούσαν κρατώντας το κινητό τους. Και το έκανε.
Φωτογραφίες που έδωσε στη δημοσιότητα η αστυνομία του Kingston
Κινητό και οδήγηση: Μακριά κι αγαπημένοι
Εντάξει, το ιδανικό είναι να μην χρειάζεται κανείς να έρθει να μας πει πόσο λάθος είναι να βλέπουμε βίντεο ή να χαζεύουμε στα social ενώ οδηγούμε. Όλοι εμείς που διασταυρωνόμαστε στους δρόμους (θα έπρεπε να) το ξέρουμε από μόνοι μας.
Ο νέος ΚΟΚ, λέει, έρχεται και θα έχει ακόμα αυστηρότερες ποινές για όποιον πιάνεται να οδηγεί και να χρησιμοποιεί το κινητό του. Καλώς να ορίσει.
Εντωμεταξύ, ας μην περιμένουμε τον εξωτερικό έλεγχο. Ας αφήσουμε την κοινή λογική και την αυτοπροστασία να κάνουν τη δουλίτσα τους. Κι ας αποφασίσουμε να κυκλοφορούμε με περισσότερη ασφάλεια. Για όλους.
