Σε μια συζήτηση για την οδική ασφάλεια, πάντα κάποιος θα πει για τον τρόπο που οδηγούμε, κάποιος θα πει για τον δρόμο που είναι χάλια. Δύσκολα θα βρεθεί κάποιος να πει και για την κατάσταση των αυτοκινήτων που οδηγούμε, που επίσης παίζει τον ρόλο της, άμεσα ή έμμεσα. Είτε επειδή δεν είναι πια ασφαλή με τα τόσα χρόνια που κουβαλούν στο σασί τους - όχι ότι μας αρέσουν τα vintage, αλλά δεν έχουμε επιλογή- είτε επειδή τόσο που ρυπαίνουν, είναι αδύνατον τελικά να αποφύγουμε αυτό που βγάζει η εξάμισή τους.
Για την ΕΕ, ωστόσο, η ασφάλεια στους δρόμους είναι ξεκάθαρα συνδεδεμένη με το πώς είναι τα οχήματα που κινούνται σε αυτούς - και προφανώς δεν εννοούμε απλώς αν έχουν όλοι ασφάλεια αυτοκινήτου ή μηχανής ή οτιδήποτε. Εννοούμε αν είναι ασφαλή με τα σύγχρονα δεδομένα, πώς συμπεριφέρονται στο απρόοπτο, αν ρυπαίνουν εντός ορίων ή αν γενικά είναι κινούμενες ωρολογιακές βόμβες. Γι’ αυτό η Κομισιόν προτείνει συγκεκριμένες αλλαγές, με τις οποίες φιλοδοξεί να σώσει 7.000 ζωές και να αποτρέψει τον σοβαρό τραυματισμό 65.000 ανθρώπων σε τροχαία μεταξύ 2026 και 2050. Κι έχει την προσοχή μας.
Τι οχήματα οδηγούμε;
Είναι καινούργια, σχετικά καινούργια, παλιά ή πολύυυυ παλιά; Είναι σωστά και έγκαιρα συντηρημένα; Έχουν περάσει από ΚΤΕΟ όταν και όπως έπρεπε; Είναι σωστά και ακριβή τα έγγραφα που τα συνοδεύουν; Στοίχημα πως απάντησες «όχι» σε τουλάχιστον μία από τις παραπάνω ερωτήσεις. Και φυσικά δεν είσαι μόνος/η. Αν σκεφτείς και τι ηλικίας αυτοκίνητα κυκλοφορούν στην Ελλάδα, καταλαβαίνεις.
Για τον λόγο αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να αναθεωρηθούν τρεις οδηγίες της και να αλλάξουν οι κανονισμοί που αφορούν την ας το πούμε ταυτότητα των οχημάτων, σε τρεις άξονες: ασφάλεια στον δρόμο, περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και δημιουργία ψηφιακών εγγράφων.
Η πρόταση για τα νέα ΚΤΕΟ
Γιατί τα λέει αυτά η Κομισιόν; Γιατί θέλει το νέο κανονιστικό πλαίσιο να λαμβάνει υπόψη το τοπίο που αλλάζει (εντάξει, πιθανώς με μια μικρήηηη καθυστέρηση, αλλά ας δούμε το φεγγάρι και όχι το δάχτυλο), όπως το ότι κυκλοφορούν όλο και περισσότερα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και γενικά εκεί έξω υπάρχουν νέες τεχνολογίες, που αλλάζουν σημαντικά την αυτοκίνηση όπως την ξέραμε. Οπότε θέλει πιο ακριβείς ελέγχους και για τα ηλεκτρικά οχήματα αλλά και για τα συστήματα ADAS (συστήματα υποβοήθησης οδηγού - advanced driver-assistance systems). Επίσης, για τα αυτοκίνητα μεγαλύτερης ηλικίας (από 10ετία και πάνω, δηλαδή) λέει οι έλεγχοι να γίνονται μία φορά κάθε χρόνο, ενώ βάζει στο κάδρο και τα αυτοκίνητα που έχουν υψηλές εκπομπές αερίων. Δηλαδή, με δυο κουβέντες, τα ΚΤΕΟ να εκσυγχρονιστούν όπου χρειάζεται, να διευρύνουν τους ελέγχους τους και εμείς να τα επισκεπτόμαστε συχνότερα (με την ευκαιρία, αν δεν θυμάσαι πότε πρέπει να περάσεις ΚΤΕΟ, τσέκαρε στο kteo.services του gov.gr).
Κι άντε και γίνονται όλα αυτά σε κάθε μία χώρα. Πώς θα είμαστε σίγουροι για τα στοιχεία όταν ένα όχημα επαναταξινομείται σε άλλη; Κάποιες πληροφορίες δεν είναι διαθέσιμες ή απλώς δεν είναι ενημερωμένα τα εθνικά μητρώα οχημάτων. Παράλληλα είναι εμπόδιο και το ό,τι απαιτούνται έγγραφα που υπάρχουν -ενίοτε και μόνο- σε έντυπη μορφή. Η Κομισιόν προτείνει να καταγράφονται στοιχεία ταξινόμησης και ελέγχων σε ψηφιακά έγγραφα αλλά και να απλοποιηθεί η ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στις χώρες, ώστε να εκλείψουν φαινόμενα όπως τα πειραγμένα χιλιόμετρα.
Τι τρέχει με τα μη ασφαλή και τα μεγάλης ηλικίας οχήματα
Οι προτάσεις επικεντρώνονται στα μη ασφαλή οχήματα, που έχουν μερίδιο στις συγκρούσεις, τις ανθρώπινες απώλειες και τους τραυματισμούς. Οι κανονισμοί που ισχύουν σήμερα επικαιροποιήθηκαν τελευταία φορά το 2014 και όλοι καταλαβαίνουμε πόσα έχουν αλλάξει από τότε και πόσες εξελίξεις έχουν περάσει αρκετά κάτω από τα ραντάρ της Κομισιόν. Κάποιες φορές, άλλωστε, τα προβλήματα ή οι βλάβες τους δεν εντοπίζονται καν, είτε επειδή δεν υποβάλλονται σε σωστούς τεχνικούς ελέγχους είτε επειδή δεν υπάρχει υποχρέωση ελέγχου του οχήματος. Οπότε τρέχα γύρευε.
Δεν είναι πάντως όλοι σύμφωνοι με την οπτική και την πρόταση της ΕΕ. Έρευνα του γερμανικού ινστιτούτου FKA για λογαριασμό του Συνδέσμου Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, το 99% των θανατηφόρων τροχαίων οφείλεται στην ανθρώπινη συμπεριφορά ή εξωτερικούς παράγοντες και λιγότερο από 1% σε τεχνικές βλάβες των οχημάτων - με συχνότερη τα ελαστικά. Με το επιχείρημα αυτό, αμφισβητείται η ανάγκη για διεύρυνση των τεχνικών ελέγχων και των αλλαγών στα ΚΤΕΟ.
Τι θέλει να πετύχει η ΕΕ και πώς
Στόχος: Βελτίωση των τεχνικών ελέγχων
Εκτιμάται πως μπορούν να σωθούν 7.000 ζωές και να αποτραπούν 65.000 σοβαροί τραυματισμοί έως το 2050.
Τρόπος
- Με ετήσιους τεχνικούς ελέγχους σε αυτοκίνητα και βαν άνω των 10 ετών αλλά και σε ελαφρά εμπορικά οχήματα.
- Με υποχρεωτικούς τεχνικούς ελέγχους σε μηχανές άνω των 125 κυβικών ή των 11kW.
- Με ΚΤΕΟ και για τα ηλεκτρικά οχήματα, με έλεγχο και του software που σχετίζεται με την ασφάλεια και τη ρύπανση.
Στόχος: Νέοι έλεγχοι για θόρυβο και ρύπανση
Εκτιμάται πως θα περιορίσουν έως 20% τις εκπομπές νανοσωματιδίων και οξειδίων του αζώτου από τις οδικές μεταφορές.
Τρόπος
- Με εκσυγχρονισμένους ελέγχους για τις εκπομπές νανοσωματιδίων και οξειδίων του αζώτου, με τη χρήση προηγμένων αισθητήρων που θα ανιχνεύουν θόρυβο και αέρια ώστε να εντοπίζονται τα εκτός ορίων οχήματα.
- Με ελέγχους στα ελαφρά εμπορικά οχήματα και την υποχρεωτική επιθεώρηση ασφαλείας των φορτίων τους.
Στόχος: Ψηφιοποίηση, απλοποίηση και συνεργασία στην ανταλλαγή πληροφοριών οχημάτων
Τρόπος
- Με έκδοση εξαρχής ψηφιακών πιστοποιητικών για τους τεχνικούς ελέγχους των οχημάτων και ψηφιακής άδειας κυκλοφορίας.
- Με διασύνδεση των εθνικών μητρώων οχημάτων και καλύτερη διασυνοριακή ανταλλαγή πληροφοριών. Ειδικά για τα χιλιόμετρα που έχει διανύσει κάθε όχημα, θα καταγράφονται στις εθνικές βάσεις πληροφοριών και τα στοιχεία θα είναι διαθέσιμα στις αρμόδιες αρχές κι άλλων χωρών.
Τα επόμενα βήματα και το Vision Zero
Η Κομισιόν λέει μεν να αναθεωρηθούν οι τρεις οδηγίες της - οι ντιρεκτίβες, που λέγαμε οι παλιοί, αλλά μη φανταστείς πως αυτό θα γίνει αύριο. Υπάρχουν διαδικασίες, εννοείται. Οι προτάσεις θα πρέπει να εξεταστούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, όπως προβλέπεται. Εφόσον εγκριθούν, θα πρέπει η Κομισιόν να ετοιμάσει το επόμενο βήμα. Δηλαδή, μάλλον έχουμε καιρό.
Τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες αναφορικά με την οδική ασφάλεια κατευθύνει το Vision Zero, το σχέδιο για μηδενικούς θανάτους και σοβαρούς τραυματισμούς σε τροχαία έως το 2050. Ενδιάμεσος στόχος είναι να πέσουν στο μισό έως το 2030.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΕ, οι άνθρωποι που σκοτώνονται στους ευρωπαϊκούς δρόμους είναι ολοένα και λιγότεροι. Ωστόσο η πρόοδος είναι αργή ενώ είναι και πολύ διαφορετικές οι ταχύτητες από χώρα σε χώρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι τεράστιες διαφορές στους θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων, που αποτυπώνουν γλαφυρά και τι κάνουν σωστά κάποιες χώρες και τι πρέπει να δουλέψουν άλλες.
Για πιο ασφαλείς δρόμους στην Ελλάδα, πάντως, εμείς έχουμε το Safe Roads project. Θέλουμε ασφάλεια για όλους. Κι εσύ, ε;
