Ναι ναι, είναι ο άνθρωπος που έβαλε τα γυαλιά σε κάθε στέλεχος μάρκετινγκ εδώ και δεκαετίες, με την απλή και συνάμα universal και πανίσχυρη ατάκα «ζακέτα να πάρεις». Σε φρόντισε- και σε φροντίζει- στα εύκολα και στα δύσκολα, έχτισε κουκούλι γύρω σου, όταν χρειάστηκε να σε προστατεύσει- αλλά ακόμα κουραμπιέ χωρίς πιατάκι δεν τολμάς να φας μπροστά της. Να καθίσεις στον καναπέ με λερωμένα ρούχα. Ή να πατήσεις σε σφουγγαρισμένα (πάτησες; Γεια σου, χαρήκαμε για τη γνωριμία).
Ε ναι. Έτσι είναι οι μαμάδες, η δική σου, οι άλλες και όλες. Εδώ και αιώνες έχουν πάντα τουλάχιστον δύο δουλειές. Την «κανονική» τους και τη φροντίδα σπιτιού και παιδιών, που είναι από μόνη της μία full time δουλειά, αλλά ας μην κάνουμε τώρα αυτή τη συζήτηση.
Κάποιες μαμάδες, παράλληλα με τις δουλειές αυτές, υπήρξαν πρωτοπόρες και καινοτόμες. Είχαν ιδέες που έκαναν τον κόσμο τους καλύτερο- μαζί και τον δικό μας. Τα ονόματά τους πιθανώς δεν σου λένε τίποτα, αλλά αυτά που έκαναν σίγουρα τα ξέρεις ή και τα χρησιμοποιείς στην καθημερινότητά σου.
(Μπαμπάδες, μην παρεξηγηθείτε, έρχεται και η σειρά σας, ε)
1. Η Ada Lovelace και ο προγραμματισμός
Η Ada Lovelace (1815-1852) είναι η κόρη που απέκτησε ο Λόρδος Βύρωνας, ενώ περίμενε, λέει, διακαώς αγόρι. Έγινε αργότερα και η ίδια μητέρα τριών παιδιών, θεωρείται όμως και μητέρα του προγραμματισμού. Στα 17 της γνώρισε τον Charles Babbage, θεωρούμενο «πατέρα» του προγραμματισμού. Έγιναν φίλοι χάρη στην κοινή αγάπη τους για τα μαθηματικά και η Lovelace έκανε προτάσεις και βελτιώσεις πάνω στις ιδέες του Babbage για ένα σχέδιο μηχανικού υπολογιστή, την Αναλυτική Μηχανή. Οι σημειώσεις της περιγράφουν λεπτομερώς μία μέθοδο μέτρησης των αριθμών Μπερνούλι με την Αναλυτική Μηχανή (ξέρω, κάπου εδώ μπορεί να σε έχασα, αλλά δώσε μου μισό λεπτό). Η Μηχανή δεν κατασκευάστηκε ποτέ, όμως η μελέτη της Lovelace γι’ αυτή αποδείχθηκε και σωστή και πρωτοποριακή, καθώς αποτέλεσε τον πρώτο αλγόριθμο για τον υπολογιστή. Έτσι, η Lovelace θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος στο κόσμο που ασχολήθηκε με τον προγραμματισμό.
2. Η Melitta Bentz (1873-1950) και τα φίλτρα του καφέ
Μπορεί ο δάσκαλος του γιου της Bentz να έψαχνε μια μέρα την εργασία του, κι εκείνος να του είπε: την πήρε η μαμά μου και την έβαλε στον καφέ της. Κι ο δάσκαλος να σκέφτηκε, βρε τι δικαιολογίες σκαρφίζονται τα παιδιά. Αλλά ήταν αλήθεια! Μητέρα τριών παιδιών η Bentz, βαρέθηκε ο σπιτικός καφές της είτε να έχει γεύση καμένου είτε να έχει κόκκους, έτσι όπως έβγαινε από τις «καφετιέρες» της εποχής. Ψάχνοντας να βρει μια λύση, άνοιξε τρύπες σε ένα χάλκινο σκεύος και έβαλε μέσα ένα χαρτί από το τετράδιο του γιου της (εντάξει, μπορεί και να ήταν ένα λευκό χαρτί, δεν ξέρουμε). Τι έκανε έτσι; Έφτιαξε το πρώτο φίλτρο του καφέ, περίπου όπως το ξέρουμε. Το προϊόν πατενταρίστηκε το 1908, βγήκε στην αγορά και τη συνέχεια λίγο πολύ την έχουμε οι περισσότεροι στο ντουλάπι μας.
3. H Esther Conwell και οι ημιαγωγοί
Η Esther Conwell (1922-2014) θεωρείται η μητέρα των ημιαγωγών – των τσιπ, δηλαδή- και της αγωγιμότητας. Η πρωτοποριακή δουλειά της στο πεδίο της υπεραγωγιμότητας συνέβαλε στην επανάσταση της σύγχρονης επιστήμης των υπολογιστών. Κατοχύρωσε τέσσερις πατέντες, έκανε πάνω από 270 δημοσιεύσεις, εξέδωσε βιβλία και έχει αξιοζήλευτες διακρίσεις- όπως την τριπλή συμμετοχή στις φημισμένες αμερικανικές ακαδημίες National Academy of Engineering, National Academy of Sciences και American Academy of Arts and Sciences. Το 2009 τιμήθηκε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα.
4. Η Μarie Curie και τα δύο βραβεία Νόμπελ
Μάλλον η πιο γνωστή από τις μαμάδες αυτού του άρθρου, η Marie Curie (1867-1934), φυσικός και χημικός, είναι η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ και η μόνη που έχει πάρει δύο βραβεία Νόμπελ σε δύο διαφορετικούς τομείς. Σε συνεργασία με τον σύζυγό της Pierre Curie ανακάλυψε το ράδιο και μελέτησε τα φαινόμενα της ραδιενέργειας. Ανακάλυψε επίσης το πολώνιο και υπήρξε η πρώτη γυναίκα που έγινε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Όσο διέπρεπε στην επιστήμη μεγάλωνε και τις δύο κόρες της, μόνη, μετά τον θάνατο του συζύγου της το 1906. «Η μητέρα μας μας έλεγε πως πρέπει να δουλεύουμε πολύ και να είμαστε ανεξάρτητες, και όχι μόνο να περνάμε καλά στη ζωή μας» δήλωσε η μία από τις κόρες της, η Irène Joliot-Curie, η οποία επίσης τιμήθηκε με Νόμπελ Χημείας από κοινού με τον σύζυγό της.
5. Η Marion Donovan και οι πάνες
Το περιεχόμενό τους μπορεί να σκοτώσει δεινόσαυρο, η εφεύρεσή τους ωστόσο ήταν σωτήρια για τα παιδιά. Και τους γονείς τους, προφανώς. Ο λόγος για τις πάνες μιας χρήσης, ιδέα και υλοποίηση της Marion Donovan (1917-1998). Για να φτιάξει τις πρώτες πάνες της χρησιμοποίησε… κουρτίνα μπάνιου, ούτως ώστε να μην υπάρχουν διαρροές. Στη συνέχεια επικεντρώθηκε στο πώς το εσωτερικό υλικό θα μπορούσε να απορροφά την υγρασία, προστατεύοντας το δέρμα των μωρών. Πούλησε τη δημιουργία της στον Victor Mills. Ποιος είναι αυτός; Ο ιδρυτής της Pampers!
6. Η Candy Lightner και το MADD
Ήταν το 1980 όταν μεθυσμένος οδηγός χτύπησε και σκότωσε τη 13χρονη Cari, τη μία από τις δίδυμες κόρες της Candy Lightner (1946). Ο οδηγός είχε ήδη τρεις καταδίκες για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και είχε συλληφθεί μόλις δύο ημέρες νωρίτερα, για άλλο τροχαίο. Αλλά ήταν ακόμα μία εποχή που οι ποινές στους μεθυσμένους οδηγούς ήταν μάλλον χάδι. Η Candy Lightner βρήκε τη δύναμη να μετατρέψει την τραγωδία της σε ασπίδα προστασίας για εκατομμύρια άλλα πιθανά θύματα του φονικού συνδυασμού αλκοόλ και οδήγησης, ιδρύοντας την οργάνωση MADD – Mothers Against Drunk Driving. Η οργάνωση έδωσε- και δίνει- μάχες για την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση, τη θεσμοθέτηση αυστηρότερων ποινών και την εντατικοποίηση ελέγχων, βοηθώντας έτσι να σωθούν χιλιάδες ζωές.
7. Η Emily Roebling και η γέφυρα του Μπρούκλιν
Άλλη μια δυναμική μητέρα η Emily Roebling (1843-1903), «θρύλος» της μηχανικής», καθώς συνδέεται με την κατασκευή της φημισμένης γέφυρας του Μπρούκλιν. Αρχικά την είχε αναλάβει, από τον πατέρα του, ο σύζυγός της, αρχιμηχανικός του έργου, ο οποίος όμως αρρώστησε και ουσιαστικά βρέθηκε εκτός. Εκεί πάτησε πόδι η Emily: Λειτούργησε ως ενδιάμεσος ανάμεσα στον άνδρα της και τους εργαζόμενους στην κατασκευή της γέφυρας, συμπληρώνοντας τις γνώσεις που είχε ήδη αρχίσει να αποκτά για την ισχύ των υλικών και τη χρήση τους αλλά και τις μετρήσεις της αντοχής τους. Στη συνέχεια ανέλαβε το μεγαλύτερο βάρος της δουλειάς του, όταν εκείνος πια δεν μπορούσε. Στα εγκαίνια της γέφυρας αναφέρθηκε η παρακαταθήκη της με τη σημείωση πως η γέφυρα είναι «ένα μνημείο της αφοσίωσης μιας γυναίκας και της ικανότητάς της να έχει την ανώτερη εκπαίδευση την οποία στερήθηκε».
8. Η Ann Maria Jarvis και η Ημέρα της Μητέρας
Η γυναίκα στην οποία οφείλεται ουσιαστικά ο εορτασμός της Ημέρας της Μητέρας είναι η Anna Maria Jarvis, κοινωνική ακτιβίστρια και πρωτοπόρος στο κίνημα υπέρ της δημόσιας υγείας στις ΗΠΑ. Η Jarvis (1832- 1905) ζούσε σε κοινότητα ανθρακωρύχων στα Απαλάχια κι έζησε την τραγωδία να χάσει επτά από τα έντεκα παιδιά της. Έβαλε στόχο να βρει λύσεις για τα υψηλά ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας και στο πλαίσιο αυτό άρχισε να οργανώνει τις λέσχες Μητέρων, παρέχοντας εκπαίδευση, ιατρική βοήθεια και προμήθειες. Στον εμφύλιο οι λέσχες συνέχισαν να δουλεύουν, αυτή τη φορά για τη συγκέντρωση τροφής και ιατρικής βοήθειας για τους στρατιώτες. Η επιρροή της στα παιδιά της ήταν τόσο μεγάλη που η κόρη της έκανε εκστρατεία για τη θεσμοθέτηση μιας ημέρας που θα τιμά όλες τις μαμάδες. Ο στόχος της έγινε πραγματικότητα όταν ο πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον επισημοποίησε τον εορτασμό της Ημέρας της Μητέρας, το 1914.
9. Μικρός επίλογος
Η λίστα αυτή θα μπορούσε να έχει πολλές ακόμα μαμάδες που άλλαξαν τον κόσμο και τον έκαναν καλύτερο. Σε κάθε περίπτωση, η τελευταία μαμά αυτής της λίστας, last but not least, που λένε και στο χωριό μου, είναι η δική σου. Που φρόντισε εσένα και τώρα ίσως φροντίζει και τα παιδιά σου. Που κρατούσε το χέρι σου όταν ήσουν μωρό, και ίσως τώρα την κρατάς εσύ από το χέρι και νιώθει(ς) ασφαλής. Ή δεν είναι πια μαζί σου, και νοσταλγείς το τηλεφώνημά της. Μπορεί να μην άλλαξε τον κόσμο γενικά, άλλαξε όμως τον δικό σου κόσμο. Και μόνο γι’ αυτό, είναι η μέρα της 😉
