Αν αγαπάς λίγο τα αυτοκίνητα – ειδικά αν έχεις μια αδυναμία στα παλιά, ρετρό και πλέον κλασικά - τότε ετοιμάσου: υπάρχει μια γειτονιά στην Πόλη του Μεξικού όπου το vintage βασιλεύει. Όχι όποιο κι όποιο, όμως: το κλασικό Volkswagen Beetle.
Εκεί, το θρυλικό “κατσαριδάκι” όχι μόνο δεν εξαφανίστηκε, αλλά συνεχίζει να γράφει χιλιόμετρα - και καθημερινές ιστορίες στους δρόμους.
Αυτή είναι η περίφημη Vocholandia, δηλαδή η «πόλη των Beetle».
Σκαραβαίος είπες; Όχι ένας, πολλοί!
Εντάξει, έχω μια προκατάληψη, το ομολογώ. Έχω δει όλες τις ταινίες με το «Κατσαριδάκι», ως παιδί έχω κλάψει ατελείωτα στο σημείο που επιχειρεί, προδομένο, να πέσει από τη γέφυρα (cringe alert), έχω γελάσει ατελείωτα με το πρώτο test drive του Τζιμ. Επίσης έχω ταξιδέψει σε παλιό σκαραβαίο - τον παλιό παλιό, τον ορθόδοξο. Beat that.
Οπότε, μάλλον θα ένιωθα σαν στο σπίτι μου σε αυτή τη γειτονιά της Πόλης του Μεξικού, όπου το κατσαριδάκι - το Beetle της Volkswagen, λέμε- δεν ανήκει σε κάποιο μουσείο αυτοκινήτου ούτε ξαφνιάζεσαι να το δεις στον δρόμο. Γιατί πολύ απλά κυριαρχεί!
Κι επειδή στο Μεξικό το Beetle το λένε “Vocho” εγένετο και “Vocholandia”: μια ολόκληρη περιοχή όπου όπου κι αν κοιτάξεις βλέπεις κατσαριδάκια – παρκαρισμένα στα στενά, σε συνεργεία, μισοδιαλυμένα, υπερστολισμένα, με φτερά, αυτοκόλλητα, πειραγμένα, ό,τι μπορείς να φανταστείς.
Beetle στο Μεξικό; Τι φάση;
Τώρα, πώς βρέθηκε το καθαρά γερμανικό μοντέλο στο Μεξικό και μάλιστα να βασιλεύει, είναι μια άλλη ωραία ιστορία. Η Volkswagen είχε εργοστάσιο στο Μεξικό και η παραγωγή του Beetle γινόταν εκεί για δεκαετίες. Οπότε μπορεί η Γερμανία να ήταν το σπίτι του, ε το Μεξικό ήταν το δεύτερο σπίτι του.
Μάλιστα για χρόνια λευκοί και πράσινοι Σκαραβαίοι ήταν τα κλασικά ταξί στην Πόλη του Μεξικού. Όταν το 2003 βγήκε το τελευταίο κλασικό Beetle από τη γραμμή παραγωγής στην Puebla, ένα συναίσθημα μόνο ήταν διάχυτο: θλίψη.
Ο Σκαραβαίος που έγινε Vocho
Απόλαυση για τα μάτια, ναι, αλλά ο Σκαραβαίος δεν ήταν μόνο μια κατασκευή που αναβάθμιζε την αισθητική - σχεδιασμένο από τον Ferdinand Porsche, για να μην ξεχνιόμαστε.
Ήταν το ιδανικό αυτοκίνητο για να το αγαπήσει ο λαός: μετρημένη συντήρηση με χαμηλό κόστος, κομψή απλότητα, sui generis αξιοπιστία (αν κρίνω από αυτό των ξαδερφιών μου, μιλάμε για ΤΗΝ αξιοπιστία - και μόνο που μας άντεξε όλους, τόσα χρόνια πηγαινέλα).
Και μόνο αυτά ήταν αρκετά για να γίνει ιδανικό αυτοκίνητο για τους κατοίκους της Cuautepec, που έπρεπε να κινούνται σε ανηφόρες, στενούς δρόμους και όχι και τόσο τέλειες υποδομές.
Έτσι γεννήθηκε μια ολόκληρη κουλτούρα.
Μια δύσκολη γειτονιά, ένα θρυλικό αυτοκίνητο
Κάνε τώρα εικόνα τη γειτονιά, κάτι σαν Άνω Κυψέλη. Πλάκα. Λυκαβηττό. Ως προς τις ανηφοροκατηφόρες το λέω - μόνο γι’ αυτό, μην πέσετε να με φάτε.
Κατά τα λοιπά είναι πυκνοκατοικημένη, ζουν εκεί οικογένειες με όχι υψηλά εισοδήματα, δεν είναι το πιο φροντισμένο ή τουριστικά ανεπτυγμένο μέρος που μπορείς να φανταστείς. Σε αυτή τη συνθήκη έγινε το Beetle έγινε εργαλείο επιβίωσης και σύμβολο ταυτότητας. Και το επίκεντρο μιας ολόκληρης - ας την πούμε βιομηχανίας.
Άλλοι τα οδηγούν - ως ταξί ή «ταξι», άλλοι τα επισκευάζουν - ειδικοί μηχανικοί για Vocho, δηλαδή, κι άλλοι τα «πειράζουν» - ζάντες, χρώμα, «μελωδία» μηχανής, γκουχ γκουχ.
Σκαραβαίοι: Αλλού εξαφανίζονται, εδώ αφθονούν
Αν επισκέφθηκες πριν χρόνια την Πόλη του Mεξικού και μπήκες σε έναν τέτοιο πράσινο- άσπρο Σκαραβαίο για ταξί, όπως λέγαμε παραπάνω, σίγουρα θα σκέφτηκες «ευτυχώς που πρόλαβα, σε λίγο αυτά τα κλασικά ταξί θα εξαφανιστούν».
Και η αλήθεια είναι πως λογικά θα έδιναν τη θέση τους σε νεότερα μοντέλα, κυρίως για λόγους ασφαλείας και ρύπων.
Στη γειτονιά αυτή, όμως, έγινε το αντίθετο! Αντί οι παλιοί Σκαραβαίοι να αποσυρθούν και να αντικατασταθούν από πιο σύγχρονα μοντέλα, έγιναν σύμβολα. Αστικοί μύθοι, αλλά με φυσική παρουσία. Και μάλιστα καθημερινή.
Κάποιοι τα κληρονόμησαν και τα μεταμόρφωσαν από εργαλεία δουλειάς σε γκάτζετ οδηγικής απόλαυσης. Κάποιοι δέθηκαν μαζί τους τόσο που προτίμησαν να τα φτιάξουν και να τα ξαναφτιάξουν και να τα ξαναφτιάξουν. Να τα κληρονομούν, να τα κληροδοτούν και πάλι να τα φτιάχνουν. Κάτι σαν κειμήλιο σε τέσσερις ρόδες δηλαδή. Οπότε τα συνεργεία θυμίζουν περισσότεροι οικογενειακούς γιατρούς: πάνε οι γονείς, μετά τα παιδιά τους, πιθανώς τα εγγόνια τους.
Vintage ναι, παρατημένα όχι
Μην φανταστείς πάντως πως η Vocholandia εκπέμπει τη θλίψη του παρατημένου. Ο αντίθετο. Τα φροντισμένα, καλογυαλισμένα και καλοσυντηρημένα Beetles που κυκλοφορούν στους δρόμους την κάνουν να μοιάζει με ανοιχτό μουσείο. Θα δεις και ολόκληρα «εκθέματα», που διασώθηκαν στο σύνολό τους και φορούν περήφανα την ιστορία τους. Θα δεις κι αυτά που δεν τους φέρθηκε ο χρόνος τόσο καλά - ως τώρα τουλάχιστον. Γιατί περιμένουν τον επόμενο κάτοχό τους που θα αναγνωρίσει την αξία τους - και θα τον βρουν!
Θα δεις αυτοκίνητα που μοιάζουν με εκείνα τα αγάλματα που βρέθηκαν μισά κι ένα μέρος τους αναπλάστηκε με σύγχρονα υλικά για να αναδείξουν τη συνολική ομορφιά τους. Εντάξει, με λίγο λιγότερο ρομαντικούς όρους: πειραγμένα ταμπλό, bucket καθίσματα, τεράστια ηχοσυστήματα, έξτρα φώτα.
Εδώ (δεν) σκοτώνουν τους Σκαραβαίους τους όταν γεράσουν
Καλά, προφανώς υπάρχει ένα συναισθηματικός δεσμός. Εδώ οι Σκαραβαίοι είναι κληρονομιά από γονείς ή και από παππούδες. Κουβαλάνε τα χιλιόμετρά τους, μεν, αλλά επίσης αναμνήσεις και ιστορίες οικογενειακές και όχι μόνο. Είναι λίγο σαν άλμπουμ με οικογενειακές φωτογραφίες - αλλά σε ρόδες.
Μετά είναι και το θέμα της οικονομίας: Τα ανταλλακτικά κοστίζουν λίγο και πολλοί ξέρουν να τα φτιάχνουν ακόμα και μόνοι τους (ο θείος μου ο Μιχάλης το έκανε αυτό και στην BMW του. Και στη βάρκα του και στο σπίτι του. Άμα πιάνουν τα χέρια σου, πιάνουν. Τελεία).
Άσε που με τέτοια αυτοκίνητα δεν χρειάζεσαι ένα σωρό από τα εξαρτήματα και μηχανήματα που είναι απαραίτητα στα σύγχρονα μοντέλα. Σκέψου ας πούμε να βάλεις έναν τέτοιο Σκαραβαίο πάνω σε διαγνωστικό. Λογικά πιο πιθανό είναι να πιάσει RAI παρά να διαβάσει το software - που ούτως ή άλλως δεν υπάρχει.
Last but not least, που λένε και στο χωριό μου στο Πωγώνι, είναι στοιχείο της ταυτότητάς τους. Το Vocho είναι μέρος της ιστορίας της γειτονιάς. Και της ιστορίας του καθενός. Και της ιστορίας όλων τους μαζί.
Σκαραβαίος και αύριο
Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν. Δηλαδή, προφανώς η Πόλη του Μεξικού ακολουθεί το ρεύμα της βελτίωσης της ποιότητας ζωής - κι αυτό περιλαμβάνει μείωση των ρύπων, πιο «καθαρά» μέσα μεταφοράς, περισσότερη «πράσινη» μετακίνηση. Ποια μπορεί να είναι η θέση του παλιού, καλού, κλασικού Σκαραβαίου μέσα σε αυτό το νέο τοπίο;
Κάποια στιγμή, αναπόφευκτα, τα Vocho θα αραιώσουν. Τα ανταλλακτικά θα γίνουν πιο δύσκολα. Ίσως, σε λίγα χρόνια να έχουν γίνει περισσότερο συλλεκτικά κομμάτια παρά καθημερινά εργαλεία. Ίσως το ότι δεν είναι τόσο φιλικά προς το περιβάλλον να κάνει τις συνθήκες όχι και τόσο φιλικές γι’ αυτά.
Εσύ τι κάνεις για το δικό σου αυτοκίνητο;
Αν ξύπνησαν αναμνήσεις, πιθανώς έχεις κι εσύ ένα αυτοκίνητο - οικογενειακό άλμπουμ σε ρόδες. Είναι αυτό που ίσως έμαθες να οδηγείς; Αυτό που πήγαινες διακοπές με τους γονείς σου μικρό παιδί, και στριμωχνόσαστε στα πίσω καθίσματα με τα ξαδέρφια ή τους γείτονες από το εξοχικό;
Μπορεί να μην είναι Σκαραβαίος, αλλά ούτως ή άλλως στην Ελλάδα οδηγούμε τα γηραιότερα αυτοκίνητα στην ΕΕ. Μπορεί να είναι κάποιο μοντέλο όχι τόσο εμβληματικό για την ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας, αλλά θρυλικό για τη δική σου προσωπική και οικογενειακή ιστορία.
Αν η αγάπη σου για την οδήγηση σμιλεύτηκε στο φθαρμένο του κάθισμα, σφυρηλατήθηκε στο τιμόνι με το δερμάτινο κάλυμμα και τον δύσκαμπτο λεβιέ των ταχυτήτων, αν στο άκουσμα της μηχανής του να παίρνει μπρος, παίρνουν μπρος και οι αναμνήσεις σου, τότε η σημαντική ερώτηση για σένα είναι μία:
Ασφάλεια αυτοκινήτου έχεις; Αυτή που καλύπτει τις ανάγκες σου και ανταποκρίνεται στις δυνατότητές σου; Γιατί ωραία είναι η νοσταλγία στους δρόμους, αλλά μόνο όταν έχουμε κάποιον να φυλάει τα νώτα μας στην αναποδιά.
*Bonus λίγος Χέρμπι στο πρώτο κι απίθανο test drive, για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλαιότεροι.
