Αν ήταν οποιαδήποτε άλλη χρονιά, για να τιμήσουμε την Ευρωπαϊκή Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο, θα φτιάχναμε σενάρια επιστημονικής φαντασίας: «πόσο θα μειωνόταν η ατμοσφαιρική ρύπανση αν το 50% των οδηγών άφηνε το αυτοκίνητο;» ή «πόσες ζωές θα σώζονταν αν για ένα διάστημα στον χρόνο δεν κυκλοφορούσαν αυτοκίνητα και δε λειτουργούσαν εργοστάσια;».
Αλλά αυτό είναι το 2020. Η χρονιά όπου η ζωή φαίνεται να αντιγράφει κάθε σενάριο επιστημονικής φαντασίας που έχει σκαρφιστεί ποτέ το ανθρώπινο μυαλουδάκι.
Ο COVID-19 μας ανάγκασε να δούμε τι ακριβώς θα σήμαιναν πολλές, όχι μόνο μία, ημέρες χωρίς αυτοκίνητα/μηχανές/εργοστάσια, όταν μία-μία οι περισσότερες χώρες του κόσμου κατέβαζαν ρολά. Είδαμε τους δρόμους μας να αδειάζουν και την ατμόσφαιρα να καθαρίζει, τις «πριν και μετά» δορυφορικές εικόνες του νέφους της Κίνας και τους επίσημους, πραγματικούς αριθμούς για την περίοδο του παγκόσμιου lockdown:
-
Έως και 60% μείωση των δυνητικά επικίνδυνων σωματιδίων στις μεγάλες πόλεις του κόσμου
-
11.000 λιγότεροι θάνατοι λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ευρώπη
-
6.000 λιγότερες εμφανίσεις άσθματος σε μικρά παιδιά
-
1,3 εκατ. λιγότερες ημέρες αναρρωτικής άδειας
Πώς θα ήταν μία ημέρα από τη φυσιολογική ζωή σου χωρίς αυτοκίνητο;
Αν επιστρέφαμε στη ζωή όπως ήταν πριν τον COVID-19; Θα μπορούσες να αφήσεις το αυτοκίνητο; Ήδη έχεις εντοπίσει τα πρώτα προβλήματα. Ποιος θα πάει το παιδί σχολείο; Πόσα λεωφορεία θα πρέπει να πάρεις για να πας στη δουλειά σου; Πόση υπομονή και ευέλικτο πρόγραμμα έχεις για τις εκπλήξεις στο - κατά τ’ άλλα αυστηρό - πρόγραμμα του προαστιακού;
Σε καταλαβαίνουμε. Δεν είναι για όλους το σχολείο στο επόμενο τετράγωνο, η δουλειά δίπλα στο μετρό και η κοντινότερη στάση για το μετρό δίπλα στο σπίτι.
Υπολογίσαμε ότι κατά μέσο όρο οδηγείς 60 με 70 λεπτά την ημέρα. Λογικό σου ακούγεται σαν αριθμός, σωστά; Αν κάνεις τις πράξεις, αυτό σημαίνει ότι σε έναν χρόνο πληρώνεις €2.150 σε βενζίνη! Δεν είναι και λίγα. Και οι ρύποι που εκπέμπει το αυτοκίνητό σου στην ατμόσφαιρα; 2,3 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα (CO2).
Μόνο από ένα αυτοκίνητο. Το ίδιο ποσό διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνουν 400 ψησταριές μαζί.
Αλλά κάτσε λίγο. Σίγουρα χρησιμοποιείς το αυτοκίνητο πάντα όταν είναι απολύτως απαραίτητο;
Σε 1 από τις 5 διαδρομές που κάνεις, δε χρειάζεσαι το αυτοκίνητο!
Το ψάξαμε. Το 17% των διαδρομών που πραγματοποιούν οι οδηγοί στην Ελλάδα σε μία ημέρα είναι κάτω από 2 χλμ. Τόση είναι η απόσταση από το Σύνταγμα στο Μοναστηράκι μπρος πίσω. Δε θα το περπατούσες;
Κι όμως, αν το παρατηρήσεις, στην καθημερινότητά σου, δεν το περπατάς. Προτιμάς να πάρεις το αυτοκίνητο και να ξοδέψεις €0,23 σε βενζίνη. Πολλαπλασίασέ το με τις 365 ημέρες του χρόνου και θα καταλάβεις την αξία του.
Και μπορεί να μην το σκέφτεσαι, αλλά τα 246g διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπει το αυτοκίνητό σου μόνο σε μία διαδρομή 2 χλμ. αποκτούν άλλη σημασία αν σκεφτείς ότι αντίστοιχες διαδρομές κάνουν άλλα 8 εκατ. οχήματα στη χώρα σου. Και αν σκεφτείς ότι το 30% των ρύπων που εκπέμπονται από την Ευρώπη προέρχονται από τα μέσα μεταφοράς, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Και όχι, δεν ευθύνονται τα αεροπλάνα για το τόσο μεγάλο ποσοστό. Το μεγαλύτερο μέρος (72%) προέρχεται από μέσα οδικής μεταφοράς.
Κι αν τα 2 χλμ. τα περπατούσες;
Εντάξει, με τα πόδια, η αντίστοιχη διαδρομή των 2 χλμ. θα σου έπαιρνε περίπου ένα 20λεπτό - όχι τα 4 λεπτάκια που χρειάζεσαι για να πεταχτείς με το αυτοκίνητο. Αλλά δε θα ξόδευες ούτε 1 ευρώ. Μόνο 60 θερμίδες! Καθόλου άσχημα, ε;
Μπορεί να μη φτάνουν αυτά τα 2 χιλιόμετρα για να σώσεις τον πλανήτη ή την υγεία όλων μας. Και τα 246g που αντιστοιχούν στα 2χλμ. που διανύεις την ημέρα, μπορεί να σου φαίνονται πολύ λίγα, σε σχέση με τους περίπου 32 δισ. τόνους CO2 που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα μέσα σε 1 χρόνο, μέσα από την παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας.
Αλλά αν ο εναλλακτικός τρόπος μετακίνησης, έστω για αυτές τις διαδρομές των 2χλμ., γινόταν τρόπος ζωής, για καθέναν από τους 8 εκατ. οδηγούς της Ελλάδας, και όχι μόνο για μία ημέρα αλλά για όλο τον χρόνο; Θα γλιτώναμε τουλάχιστον 683.912 τόνους CO2, τον χρόνο.
Σαν να λέμε, 120 εκατ. ψησταριές λιγότερες!
Το μήνυμα της Ευρωπαϊκής Ημέρας Χωρίς Αυτοκίνητο
Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται για να αλλάξει ο τρόπος ζωής μας, είναι η ενημέρωση. Γι' αυτό δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο. Με ένα πολύ συγκεκριμένο μήνυμα: ο πλανήτης κινδυνεύει. Το ίδιο και η υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Και οι ρύποι που εκπέμπουν τα αυτοκίνητα μόνο χειρότερα τα κάνουν. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου τα αυτοκίνητα έχουν μέσο όρο ηλικίας 13,6 χρόνια και άρα είναι πολύ πιο ρυπογόνα.
Μόνο στην Ελλάδα, από το 2000 μέχρι σήμερα έχουν κυκλοφορήσει 1.500.000 νέα αυτοκίνητα, επιβαρύνοντας κατά 80% την ατμοσφαιρική ρύπανση ειδικά τους πιο ζεστούς μήνες.
Από το 2002, λοιπόν, κάθε χρόνο στις 22 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται αυτή η ημέρα, σε 1500 πόλεις της Ευρώπης (και στην Ελλάδα!) και 4 πόλεις του Καναδά.
Πράσινη μετακίνηση χωρίς ρύπους για όλους
Tο θέμα της φετινής Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας (16 - 22 Σεπτεμβρίου), που κορυφώνεται με την Ευρωπαϊκή Ημέρα Χωρίς Μετακινήσεις, είναι η «Πράσινη μετακίνηση χωρίς ρύπους για όλους», με το σύνθημα «Μετακινήσου υπεύθυνα!». Και οι εναλλακτικοί, πιο υπεύθυνοι απέναντι στον πλανήτη, τρόποι μετακινήσεων που προωθούνται είναι η ηλεκτροκίνηση, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ποδήλατο και φυσικά το περπάτημα.
Εντάξει, βγάζει μάτι, σε καθένα από αυτά τα θέματα, ότι η προσπάθεια δεν μπορεί να είναι μόνο ατομική. Τι να το κάνεις το ποδήλατο αν δεν μπορείς να βρεις έναν ποδηλατόδρομο της προκοπής, το ηλεκτροκίνητο αν δεν έχεις πού να το φορτίσεις και το μετρό αν δε δουλεύει το ασανσέρ που χρειάζεσαι αν κινείσαι με αναπηρικό αμαξίδιο;
Αλλά είναι πάντα και ζήτημα ατομικής ευθύνης. Και μπορεί να είναι κάτι τόσο «ριζικό» όπως το να αλλάξεις μία καθημερινή σου συνήθεια (τόσες αλλάξαμε πια!) ή κάτι πιο απλό, όπως το να αφήσεις το αυτοκίνητο και να προτιμήσεις το περπάτημα, έστω για αυτό το 17% των διαδρομών που είναι κάτω από 2χλμ.!
